Door: Ria Poulsen
Waarom zie je in de Semana Santa processies in Andalusië mensen met puntmutsen? Hoe worden de heiligenbeelden gedragen? En waarom zijn er soms meerdere processies tegelijkertijd?
Dit en meer kom je te weten in deze uitleg over de processies die je tijdens de Goede Week in Zuid Spanje ziet.
Als je tijdens de Goede Week naar een paasprocessie in een stad als Sevilla gaat kijken, zal je zien dat er meerdere processies tegelijkertijd plaatsvinden. Hoe kan dat nou?
Dit komt, omdat alle kerken een eigen broederschap hebben. En iedere broederschap (=vereniging van mensen die behoren tot een kerkgemeenschap) zijn eigen processies organiseert. Zijn er meerdere kerken in een plaats, dan zijn er dus ook meerdere processies.
Alle processies beginnen en eindigen in de kerk waar de broederschap bij hoort.
Een processie die plaatsvindt tijdens de Goede Week in Andalusië bestaat uit de volgende onderdelen:
Het meest in het oog springend in de Semana Santa processies van Andalusië zijn de boetedoeners (=nazarenos), die hun gezicht grotendeels bedekt hebben met hoge puntmutsen (=caripotes).
Deze mutsen stammen uit de tijd van de Spaanse Inquisitie, toen de veroordeelden om boete te doen verplicht werden een puntmuts te dragen die gezicht, rug en borst bedekte. Door het dragen van de puntmuts waren zij dichter bij de hemel, dacht men toen.
Verschillende broederschappen hebben later dit soort
boetedoenings-kleding met puntmuts overgenomen. Sommige boetelingen lopen op
blote voeten, dragen een kruis of slepen aan hun enkels een ketting mee.
De meeste broederschappen dragen tijdens de Semana Santa processies in Andalusië twee heiligenbeelden met zich mee: een Christusbeeld en een beeld van de Maagd Maria.
Als eerste komt een beeld van Christus, gevolgd door een Mariabeeld. De Christusbeelden zijn schaars versierd en nodigen uit tot bezinning.
Mariabeelden daarentegen zijn rijk versierd. Zij gaan vaak schuil achter bloemen, kaarsen, goud en zilver. Hebben bijna altijd een baldakijn. En nodigen uit tot emotie.
Je ziet dan ook vaak dat er vanaf een balkon of uit het publiek “saetas” (=religieuze klaagliederen) gezongen worden als een Mariabeeld langs komt.
Tijdens de Semana Santa processies in Andalusië worden de heiligenbeelden gedragen door zogenaamde “costaleros”. Oftewel de beeldendragers.
Zij lopen onder het beeld en zijn aan het zicht onttrokken door doeken die langs de zijkant van het beeld hangen. Afhankelijk van het gewicht van een beeld zijn er 20 tot 50 dragers nodig om ieder beeld te dragen.
En omdat de dragers zelf niet zien waar ze lopen,
worden zij geleid door een voorman
(=capataz). Die de moeilijke taak
heeft om het beeld door de vaak smalle straatjes te loodsen.
Ik zei het al: alle Semana Santa processies in Andalusië beginnen en eindigen in de kerk van een broederschap. Want hier bevindt zich het heiligenbeeld (of –beelden) dat in de processie meegedragen wordt.
Het naar buiten en naar binnen dragen van een beeld is een hele gebeurtenis. Met grote toewijding wordt een beeld door de dragers de kerk uitgedragen. Die zelf niets kunnen zien. En dus helemaal van hun voorman afhankelijk zijn.
Als het beeld eenmaal buiten of binnen is, worden de dragers en hun voorman getrakteerd op luid applaus en gezang vanuit het publiek.
De heiligenbeelden van de verschillende broederschappen vertegenwoordigen een periode uit het leven, een Bijbeltekst of een belangrijke eigenschap van Jezus of Maria. En tijdens de Goede Week wordt het lijdensverhaal van Jezus in de processies naverteld.
Beelden van Jezus die zijn intocht in Jerusalem maakt, worden dus op Palmzondag in een processie meegedragen. Beelden van het laatste avondmaal op Witte Donderdag. Beelden van de gevangenneming, de kruisweg en het overlijden van Jezus op Goede Vrijdag. En beelden over de verrijzenis van Jezus op Paaszondag.
Op deze manier trekt het hele paasverhaal aan ons voorbij.
In alle dorpen en steden in Andalusië worden tijdens de Goede Week paasprocessies gehouden. Bijvoorbeeld in de steden Malaga en Granada.
Een van de bekendste Semana Santa processies in Andalusië zijn de processies in Sevilla. Het zijn prachtige, gepassioneerde processies. Die veel publiek trekken.
In het binnenland van Andalusië vinden er echter ook overal processies plaats. Vooral de processies in het Caminos de Pasión gebied, -dat bestaat uit de plaatsen Carmona, Osuna, Alcalá la Real, Baena, Cabra, Priego de Córdoba, Puente Genil en Lucena-, zijn bijzonder. En staan in heel Spanje bekend voor hun passie en unieke karakter.