De Patum van Berga – een volksfeest met reuzen, draken en monsters

Tijdens de Patum van Berga in het binnenland van Catalonië  in Noordoost Spanje maken rond Corpus Christi een week lang reuzen, vuurspuwende draken en monsters de straten van de Middeleeuwse plaats Berga onveilig.

Els Plens tijdens de Patum van Berga: vuur en lawaai van de hel

Lees hier meer over dit bijzondere volksfeest in Spanje, dat in 2018 gevierd wordt van woensdag 30 mei t/m zondag 3 juni: het ontstaan, het verloop en meer.

Wat: Patum van Berga (La Patum de Berga)
Waar: Berga (Catalonië, Spaanse Pyreneeën)
Wanneer: rond Corpus Christi (60 dagen na Pasen)
Entree: gratis
Website: La Patum de Berga

Het ontstaan van de Patum van Berga

De Patum van Berga is een volksfeest dat zijn oorsprong heeft in de Middeleeuwen. Toen in Berga tijdens de processies van Corpus Christi intermezzo’s gespeeld werden met heidense verhalen over monsters, draken en meer.

Een vuurspuwende draak omgeven door een mensenmenigte tijdens de Patum van Berga (Catalonië)

Door de eeuwen heen zijn deze tussenspelen een eigen leven gaan leiden. En is de Patum van Berga ontstaan (in het Spaans: La Patum de Berga). Een religieus-heidens volksfeest voor jong en oud. Waarbij een week lang reuzen, monsters en vuurspuwende draken door de straten van het Middeleeuwse stadje in Catalonië lopen en de bevolking in extase brengen.

Een Werelderfgoed

Op veel plaatsen in Catalonië werden vroegen dergelijke religieus-heidense volksfeesten gevierd. Maar in de loop der tijd werden zij op steeds meer plaatsen verboden vanwege hun heidense karakter.

Tegenwoordig zijn wel nog reuzen en adelaars te zien tijdens feesten in andere plaatsen in Catalonië. Bijvoorbeeld tijdens het Santa Eulalia feest in Barcelona. Maar alleen het Middeleeuwse plaatsje Berga in de Spaanse Pyreneeën heeft het religieus-heidense feest door de eeuwen heen weten te behouden.

Els Gegants (=de reuzen) tijdens La Patum de Berga

De Patum van Berga is door de jaren heen de trots en het symbool van Berga geworden. En vanwege zijn unieke karakter heeft UNESCO dit bijzondere volksfeest in Spanje in 2005 tot Werelderfgoed verklaard. 

Een feest voor volwassenen én kinderen 

De Patum van Berga is niet alleen een feest voor volwassenen, maar ook voor kinderen.

Tijdens de feesten dragen kinderen één dag (op vrijdag) de zelfde kostuums als volwassenen, alleen dan een maatje kleiner. De straten zijn dan dus gevuld met mini-reuzen, mini-monsters en mini-draken die dezelfde dansen en stukjes opvoeren als hun volwassen tegenbeelden.

De kinder Patum

Op deze manier worden de meer dan 600 jaar oude tradities op een leuke, leerzame wijze doorgegeven aan de kinderen van Berga.

Het verloop van de Patum van Berga

Om je een idee te geven van de Patum de Berga, beschrijf ik hier de hoogtepunten van het verloop van de Patum. Het volledige programma vind je op de website van de Patum van Berga:

El Tabal die met Pinksteren de Patum van Berga aankondigt
  • Met Pinksteren wordt de Patum aangekondigd, wat gepaard gaat met de dans van de adelaar en de tocht van een trommelaar met gigantische trommel (el Tabal) door de straten van Berga om het goede nieuws te verkondigen. 
  • Op de zondag voor Corpus Christi worden de Quatre Fuets gevierd.
  • De Patum begint officieel op de woensdag van Corpus Christi om 12 uur ‘s middags. Met een optocht van reuzen (Els Gegants), die door de straten van Berga trekken. Vanaf dan staat het stadje in  Catalonië vijf dagen lang bijna letterlijk in vuur en vlam.
  • Op vrijdag wordt de Patum van de kinderen gehouden.
  • TIP! Draag geen licht ontvlambare kleding als je naar een optocht gaat kijken! De draken en monsters spugen echt vuur… Inwoners van Berga dragen katoenen kleding en bedekken hoofd en gezicht zoveel mogelijk.

    Het Patum huis

    Het hele jaar door kun je de Patum van Berga een beetje beleven tijdens je bezoek aan het Middeleeuwse stadje in Noordoost Spanje. En wel in het Patum huis (in het Spaans: Casa de la Patum).

    In het Patum huis (dat zich bevindt in het museu del circo in de Placa del Doctor Saló) worden de kostuums van de Patum van Berga bewaard en gerepareerd.

    In het Casa de Patum de maskers en kostuums van de Patum van Berga bewonderen

    Tegenwoordig is het Patum huis open voor publiek. Je kunt er van dichtbij de kostuums bewonderen. En een film zien over de Patum van Berga. De kostuums worden dan afzonderlijk belicht op het moment dat ze in de film te zien zijn.

    Andere Corpus Christi feesten in Spanje

    Berga is niet de enige plaats in Spanje met Corpus Christi feesten, die 60 dagen na Pasen gevierd worden.

    En ander bijzonder Corpus Christi feesten in Spanje vind ik het El Colacho  feest in Castrillo de Murcia (Castillië en Leon) en het Corpus Christi feest van Valverde de los Arroyos in de provincie Guadalajara (Castillië - La Mancha), dat 10 dagen na Corpus Christi gevierd wordt.

    De echte religieuze Corpus Christi feesten in Toledo (Castillië - La Mancha), Granada (Andalusië) en Sitges (Catalonië) vind ik tenslotte mooi vanwege hun prachtige decor.